کارشناسی ارشد ناپیوستة گفتار درمانی یکی از شاخه‌های علوم پزشکی و نخستین مقطع پس از دورة کارشناسی است. در طی این دوره، دانشجویان اندازه گیری دقیق اجزای مختلف گفتار و زبان را می‌آموزند، جنبه‌های پیچیده و دشوار اختلالات آن رامورد بررسی قرار می‌دهند و با روشهای شناسایی و بهبود بخشیدن به آنها در کودکان و بزرگان می‌شوند. دانش آموختگان این دوره علاوه بر بدست آوردن مهارتهای علمی و عملی اختلاف رشته، روش‌های پژوهش را فرا می‌گیرند و با شرکت در انجام پروژه‌های پژوهشی جنبه‌های هنجار و ناهنجار را در گفتار و زبان طبیعی و مرضی کشف می‌کنند و به پیشببرد مرزها گسترش روحیه علمی و افزایش سطح سلامت جامعه کمک می‌نمایند. در این رشته برای اختلالات و چاره‌اندیشی برای بهبود آنها از روشهای غیر تهاجمی استفاده می‌شود.

 

در ایران، مقطع کارشناسی ارشد رشته گفتار درمانی از سال 1371 در دانشکده علوم دانشگاه علوم پزشکی ایران و دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی آغاز به کار کرد. همه ساله در نیمسال اول تحصیلی، دانشجو پذیرفته شده است. از سال 1379 دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز اقدام به پذیرش دانشجو در این مقطع نموده است. اکنون کارشناسی ارشد این رشته در دانشگاههای علوم پزشکی ایران، تهران، و دانشگاه علوم بهداشتی توانبخشی دایر است و آخرین بازنگری دروس این مقطع در سال 1374 انجام شده است.

 

باتوجه به وجود تفاوت اساسی در اجزاء و ساختار گفتار و زبان در زبانهای مختلف و نظر به شاخصها و معیارهای طبیعی این مهارت در جنبه‌های طبیعی و مرضی، متناسب باویژگی طبیعی گویندگان هر زبانی تعیین می‌شود، ضرورت دایر بودن این دوره برای دستیابی به خودکفایی روشن است. دانشجویان این رشته با مطالعه متون علمی و فعالیتهای آموزشی و پژوهشی در جنبه‌های نظری، عملی و بالینی، درباره مشکلات، ویژگی‌ها و اختلالات گفتار و زبان، آگاهی و مهارت لازم را بدست می‌آورند و با تکیه بر دانش و توانایی اختصاصی این رشته برای کشف معیارهای طبیعی گفتار و زبان و ویژگیهای بومی اختلالات گفتار و زبان به انجام پژوهش در جنبه‌های هنجار و ناهنجار می‌پردازند، و متناسب با اصول علمی و بالینی مربوطه، اطلاعات بدست آمده از پژوهشها را برای شناخت و بهبود بخشیدن به اختلالات، در چارچوب شیوه‌های آموزشی و غیرتهاجمی گفتار درمانی مورد استفاده قرار می‌دهند.

 

گفتار و زبان متأثر از عوامل مختلفی چون عوامل زیستی، محیطی، عصبی، روانشناختی، زبانشناختی و تعلیم و تربیت می‌باشد. در برخی موارد، جنبه‌های مختلف هریک از انواع اختلالات گفتار و زبان تحت تأثیر این عوامل به مشکلاتی بسیار پیچیده و مقاوم تبدیل می‌شوند که شناسایی و بهبود بخشیدن به آنها به دانش و آگاهی بیشتری نیازمند است.

دستیابی به آگاهی و دانش کافی مستلزم پژوهش در ابعاد مختلف گفتار و زبان است که خود نیازمند تلفیق دانش و مهارتهای پژوهشی با آگاهی‌ها و توانائی‌های خاص این رشته است که با رویکردهای آموزشی و پژوهشی جامعه‌نگر و توجه به آحاد جامعه و ویژگیهای قومی و فرهنگی کشور حاصل خواهد شد. این فرآیند متمرکز بر اختلالات مزمن و مقاوم گفتار و زبان بوده و مبتنی بر حل مشکل (Problem Solving) و خودآموزی (Self study) و یادگیری مستمر (Life long learning) می‌باشد.

 

سطح علمی این رشته در ایران به نحوی افزایش خواهد یافت که در عرصه‌های جهانی با سایر کشورها به رقابت علمی بپردازیم، و در سایة به کارگیری نتایج پژوهش ها، بسامد اختلالات گفتار و زبان نیز در جامعه کاهش پیدا کند و بر سلامت جامعه از این نظر افزوده شود.

 

نقش های دانش آموختگان در این برنامه آموزشی عبارتند از: شناخت اختلالات گفتار و زبان، درمان اختلالات گفتار و زبان، پژوهش در گفتار و زبان.

 

الف) وظایف مربوط به نقش شناخت اختلالات گفتار و زبان

- ارزیابی مددجو و تعیین علائم و نشانه‌های اختلال گفتار و زبان

- شناسایی عوامل جسمی و محیطی مؤثر بر اختلال گفتار و زبان

- تعیین نوع و شدت اختلال گفتار و زبان و پیش آگهی آن

 

ب) وظایف مربوط به نقش درمان گفتار و زبان

- طرح ریزی برنامه بهبود بخشیدن به اختلالات گفتار و زبان

- اجرای روش های گفتار درمانی

- همکاری و تبادل نظر با سایر متخصصین در درمان گفتار و زبان

 

ج) وظایف مربوط به نقش پژوهشی در گفتار و زبان

- پژوهش، کشف و اندازه گیری هنجارهای گفتار و زبان در جامعه

- تهیه و تدوین شاخص ها و روش های اندازه گیری و ارزیابی مهارت های گفتار و زبان

- شناسایی مشکلات جامعه در مورد گفتار و زبان

- تدوین طرح پژوهشی برای بررسی و دستیابی به راه حل مشکلات گفتار و زبان در جامعه

- اجرای طرح پژوهشی و ارائة نتایج و دستاوردها

 

هدف از این برنامه، تربیت نیروهای کارآمدی است که بتوانند:

1- در زمینه‌های مختلف هنجارها و ناهنجاریهای زبان (Language) و گفتار (Speech)، متناسب با ویژگی‌های بومی و فرهنگی، به پژوهش بپردازند.

2- اختلالات مزمن و مقام گفتار و زبان را تمیز دهند و شیوه‌های گفتار درمانی را برای بهبود بخشیدن آنها مورد استفاده قرار دهند.

 

برنامه آموزشی این دوره کارشناسی ارشد با استفاده از استراتژی‌های زیر انجام خواهد شد:

الف: آموزش مبتنی بر تلفیقی از استاد محوری و دانشجو محوری است.

ب: آموزش مبتنی بر حل مسئله (Problem solving)

ج: آموزش مبتنی بر نیازهای جامعه

د: خودآموزی (Self Study)

ه: آموزش مبتنی بر نیازهای مراجع

و: آموزش روشهای شناسایی و بهبود بخشیدن به اختلالات مقاوم و مزمن گفتار و زبان بر پایة بر شواهد

ز: مطالعة موردی

ح: پژوهش درمورد هنجارها و ناهنجاریهای گفتار و زبان

 

در داخل کشور مشابه این رشته وجود ندارد.

 

رشته‌های مشابه این رشته که در دانشگاههای کشورهای دیگر تدریس می‌شوند عبارتند از:

الف: اختلالات ارتباطی (Communication Disorders) در آمریکا، انگلیس، استرالیا و کانادا.

ب: آسیب شناسی گفتار و شنوایی شناسی (Speech pathology and Audiology) در آمریکا، استرالیا و کانادا.

ج: اختلالات گفتار، زبان و شنوایی (Speech Language and Hearing Disorders) در آمریکا، استرالیا و کانادا.

د: آسیب شناسی گفتار و زبان (Speech and Language pathology) در آمریکا، استرالیا، کانادا.

 

طبق شرایط و ضوابط شورای نظارت، ارزشیابی، و گسترش دانشگاه های علوم پزشکی کشور می‌باشد.

 

ندارد